Inleiding
Natuur en landschap
Het landelijk gebied staat in de belangstelling. We zien in Groningen enkele grote opgaven als het begeleiden van afschaffen derogatie en het verdienvermogen van de landbouwsector, veendaling, de Kaderrichtlijn Water (KRW) en de biodiversiteit. In het komende jaar zullen we de gemaakte plannen moeten omzetten in kansrijke projecten en starten met de uitvoering daarvan.
Toekomst Landelijk Gebied (TLG)
Voor de Toekomst Landelijk Gebied hebben wij in 2024 een gebiedsplan opgesteld dat op 5 februari 2025 in uw Staten is vastgesteld. Het betreft een integraal gebiedsplan voor de periode tot en met 2030 met een doorkijk naar 2050. In het document staan oplossingsrichtingen voor de opgaven Natuur, Klimaat en Water met daarbij een toekomstperspectief voor de landbouwsector. Het kabinet Schoof heeft het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) en het bijbehorende Transitiefonds opgeheven. In 2026 zullen wij inspelen op de plannen van het nieuwe kabinet. Met het gebiedsplan in de hand willen we zoveel mogelijk maatregelen op het gebied van Natuur, Water, Klimaat en Landbouw realiseren om onze gestelde doelen te behalen. Dit doen we door uitvoering te geven aan de vastgestelde maatregelpakketten die nog gefinancierd zijn vanuit het destijds beschikbare transitiefonds. In afwachting van het nieuwe kabinet werken we aan het faciliteren van initiatieven die uit de TLG-gebiedsprocessen zijn ontstaan. In het Gebiedsplan Toekomst Landelijk Gebied Groningen is in hoofdstuk 7 'Samen aan de slag' al een eerste doorkijk gegeven in hoe wij samen met gebiedspartijen tot een vervolg willen komen. Daarnaast is in het gebiedsplan een groslijst met initiatieven opgenomen die vanuit de gebiedsprocessen in de zeven deelgebieden zijn geïnventariseerd. Wij zijn voornemens in alle zeven deelgebieden met minstens één initiatief te starten. De groslijst is in 2025 beoordeeld op basis van verschillende criteria. Dit wordt gebruikt om samen met betrokken gebiedspartijen tot een categorisering en vervolgaanpak te komen. Zo werken we in 2026 aan het uitvoeren van de Gebiedsoffertes Groningen-West en -Midden, de planvorming in Gorecht, de Waterstudie Duurswold, het uitwerken van mestvergistingsmogelijkheden, het uitwerken van Doelsturing in Groningen. Richting het Rijk werken we een voorstel uit voor een Geborgde Aanpak Groningen om via een geïntegreerde aanpak van stikstof, KRW, Natura2000/Natuurherstelwet PAS-melders perspectief te bieden voor de toekomst.
Programma Natuur
Het Programma Natuur waaraan wij samen met het Rijk en andere provincies werken, heeft als doel het herstellen en versterken van stikstofgevoelige natuur zodat er weer een robuust en veerkrachtig systeem ontstaat. In de tweede fase van het Uitvoeringsprogramma Natuur 2024-2030 wordt in Groningen gewerkt aan Natura2000-gebieden en aan leefgebieden in het Natuurnetwerk Nederland (NNN).
Agenda Natuurinclusief
Ook werken we aan de Groninger uitvoering van de landelijke Agenda Natuurinclusief . We zetten in op het versterken van de 70% niet beschermde natuur, dat wil zeggen: de natuur in onze woon- werk- en leefomgeving. We laten natuur bijdragen aan de maatschappelijke opgaven. Dit doen we door, waar mogelijk, natuur een integraal onderdeel te laten zijn van sociale, culturele en economische ontwikkelingen in de provincie. Om dit te realiseren zetten we zowel binnen als buiten het provinciehuis in op natuurinclusiviteit. Intern zorgen we ervoor dat natuurinclusief werken standaard meegenomen wordt in de beleidsontwikkeling. Hier wordt nauw samengewerkt met aanverwante thema’s, via de interne 'kopgroep' (Natuurinclusief, Klimaatadaptatie en Duurzame ontwikkeling). Extern organiseert en faciliteert de provincie twee keer per jaar het Netwerk Natuurinclusief Groningen. In het netwerk komen stakeholders en ambtenaren tezamen om kennis en inspiratie op te doen op het gebied van natuurinclusiviteit. Via deze publiek-private samenwerking stimuleren we natuurinclusieve initiatieven in onze provincie.
Natuurnetwerk (NNN) en Bos en Hout
In 2026 werken wij aan diverse projecten in het landelijk gebied, het afronden van het huidige NNN, het uitvoeren van programma Bos en Hout, (agrarisch) natuurbeheer en het investeren in ecologische verbindingszones en landschapsmaatregelen.
Landbouw
Het Beleidsprogramma Landbouw Groningen 2025-2029 met de titel 'Naar een Perspectiefvolle Landbouw' is een uitwerking van de Economische Visie 2035 van de provincie Groningen (door uw Staten vastgesteld in juli 2024). In september 2025 hebben wij het beleidsprogramma vastgesteld. Het programma bouwt voort op bestaand beleid en neemt het toekomstbeeld en de opgave van de nieuwe Omgevingsvisie en input uit andere richtinggevende kaders mee in de programmatische aanpak. Daarmee geeft het invulling aan de richting, rol en aanpak van de provincie ten aanzien van de landbouw. Aan het Beleidsprogramma Landbouw Groningen 2025-2029 is een uitvoeringsprogramma gekoppeld, waarin staat welke taken en activiteiten in de periode tot en met 2027 uitgevoerd worden.