2.2.3 Prognose financieringspositie (rente en dividend)
In deze paragraaf gaan wij in op de ontwikkelingen van de rente en dividenden in de afgelopen periode en de veranderingen die wij voor de jaren 2025-2029 verwachten ten opzichte van de eerder geschetste ontwikkelingen in de Perspectiefnota 2026. Periodiek passen wij op basis van de recentste ontwikkelingen en inzichten de rekenrentes en de liquiditeitsprognoses van de provincie en derde partijen aan.
Renteontwikkelingen
In onderstaande tabel zijn voor de begrotingsjaren 2025 tot en met 2029 de verwachte rekenrentes van zowel de Perspectiefnota 2026 als de Begroting 2026 opgenomen .
Tabel 24. Verwachte rekenrentes
Jaar | Kort (tot 1 jaar) | Lang (vanaf 1 jaar) | ||
|---|---|---|---|---|
Perspectiefnota | Begroting 2026 | Perspectiefnota | Begroting 2026 | |
2025 | 2,40% | 2,15% | 2,71% | 2,72% |
2026 | 1,65% | 1,65% | 2,83% | 2,83% |
2027 | 1,40% | 1,40% | 2,85% | 2,85% |
2028 | 1,40% | 1,40% | 2,84% | 2,84% |
2029 | 1,40% | 1,40% | 2,87% | 2,87% |
Ten opzichte van de in de Perspectiefnota 2026 bijgestelde raming is de renteraming voor kort uitgezette middelen aangepast aan de huidige rentestanden en de verwachting voor de komende jaren. Op basis van de meest recente verwachting in de markt wordt voor de korte rente, na de recente dalingen van de officiële (deposito)rente door de ECB met totaal 1,00% in het eerste halfjaar van 2025 tot het huidig niveau van 2,00%, in juni 2025 mogelijk nog een beperkte verdergaande verlaging van de rente voorzien in 2025 tot 1,75%. Daarna is de verwachting een stabilisatie van dit tarief in 2026. Belangrijkste factoren daarbij zijn afnemende inflatieverwachtingen gecombineerd met een verwacht herstel van de economische groei. Ondanks onzekere geopolitieke ontwikkelingen en een mede daardoor vooralsnog onvoorspelbaar beursklimaat gaan we op dit moment uit van de eerder aangekondigde verdere renteverlagingen door de ECB in (mogelijk) 2025 en 2026 met in totaal nog eens 0,50% tot 1,50% in 2026.
Wel is in 2025 sprake geweest van eerder dan voorziene rentedalingen door de ECB in het eerste halfjaar. Als gevolg hiervan is de korte rente in 2025 inmiddels iets sterker gedaald dan voorzien bij de Perspectiefnota 2026.
Als gevolg hiervan houden we rekening met een lagere korte rente in 2025 van gemiddeld 2,15% op jaarbasis en een verdere daling tot gemiddeld 1,65% in 2026 en een verdere aanpassing vanaf 2027 tot 1,40%. Daarmee wijkt de verwachte korte rente vanaf 2026 vooralsnog niet af van de eerdere prognoses in de Perspectiefnota 2026.
Met betrekking tot de renteraming voor lang uitgezette middelen is de raming vorig jaar al enigszins aangepast. Voor de komende jaren is het rentepercentage voor langlopende uitzettingen daarmee vergelijkbaar mede als gevolg van, tegen een gestegen lange rente, recent verrichte uitzettingen bij medeoverheden. Gemiddeld zijn vanaf 2023 uitzettingen gedaan voor looptijden van 10 jaar lineair en 10 jaar fixe tegen een lange rente die aanzienlijk hoger lag dan in eerste instantie geraamd in de respectievelijke begrotingen tot 2025. Ook hebben recente uitzettingen in het kader van de publieke taak bijgedragen aan een hoger dan geraamd rendement.
Dividendontwikkelingen
Voor wat betreft de ontwikkeling van dividendontvangsten is ten opzichte van de Perspectiefnota 2026 een bijstelling verwerkt voor het gerealiseerde dividend aandelen BNG. Het dividend voor de aandelen Enexis is vooralsnog ongewijzigd gebleven ten opzichte van de in de Perspectiefnota 2026 verwerkte structurele toename vanaf 2026.
In onderstaande tabel zijn de financiële gevolgen van de verwachte ontwikkeling van de rente en dividenden opgenomen.
Tabel 25. Specificatie rente en dividenden
(x € 1.000) | 2025 | 2026 | 2027 | 2028 | 2029 | Totaal |
|---|---|---|---|---|---|---|
Rentelasten | ||||||
a. Rekening-courant derden | 708 | - | - | - | - | 708 |
b. Nazorg | 50 | - | - | - | - | 50 |
Rentebaten treasury | ||||||
a. Rekening-courant Rijk | -2.321 | -889 | -51 | -46 | -41 | -3.348 |
b. Nationaal Restauratiefonds | -25 | - | - | - | - | -25 |
c. Medeoverheden | 61 | 119 | 112 | 106 | 100 | 498 |
d. Nazorg | -50 | - | - | - | - | -50 |
Rentebaten publieke taak | 2.564 | 2.293 | 50 | 32 | 280 | 5.219 |
Dividenden | 89 | - | - | - | - | 89 |
Totaal mutatie rente en dividenden | 1.076 | 1.523 | 111 | 92 | 339 | 3.141 |
De opbrengsten uit rente worden zo realistisch mogelijk geraamd op basis van de meest recente inzichten met betrekking tot de geld- en kapitaalmarkt en onze liquiditeitsprognoses. Voor wat betreft de ontwikkeling van dividenden baseren wij ons op informatie vanuit de bedrijven die dividend uitkeren. Op basis van recente inzichten zijn de ramingen bijgesteld.
De meest in het oog springende ontwikkelingen, opgenomen in het saldo van de post rente en dividenden in bovenstaande tabel, zijn:
Ontwikkelingen 2025 voordelig € 1,1 miljoen)
- De rentebaten treasury zijn in 2025 aanzienlijk lager dan eerder geraamd, vooral als gevolg van een lager geraamd volume aan in rekening-courant bij het Rijk aangehouden tegoeden en de geraamde daling van het rentepercentage op kortlopende uitzettingen in rekening-courant met 0,25% in 2025. Hierdoor ontstaat een nadeel van afgerond € 2,3 miljoen. Daar tegenover staat ook een lagere doorbetaalde rentevergoeding van ruim € 0,7 miljoen aan derden vanwege het lagere rentepercentage in 2025. Daarnaast is rekening gehouden met beperkte overige afwijkingen in de rentebaten van het Nationaal Restauratiefonds (NRF) en het nazorgfonds en een iets hogere rentevergoeding op aan medeoverheden uitgezette leningen.
- Bij de ontwikkeling van de rentebaten publieke taak speelt in 2025 dat hybride leningen aan zowel de Nederlandse Waterschapsbank (NWB) als de Bank Nederlandse Gemeenten (BNG) van elk € 50 miljoen in 2025 niet worden afgelost door de NWB en BNG, maar gehandhaafd blijven als eigen vermogen voor de beide banken tegen een overeengekomen aanzienlijke rentevergoeding in 2025 en 2026 van respectievelijk 4,07% en 4,72%. Dit levert een rentevoordeel op van afgerond € 2,2 miljoen in 2025.
- Daarnaast is sprake van leningen publieke taak, waarvoor niet eerder geraamde of bijgestelde rentevergoedingen worden ontvangen in 2025 (met name Avantium). Hierbij gaat het om afgerond € 0,4 miljoen extra rentebaten.
- Tenslotte is het gerealiseerde dividend aandelen BNG in 2025 ongeveer € 0,1 miljoen hoger uitgevallen dan geraamd voor dit jaar.
Ontwikkelingen 2026-2029 (voordelig € 2 miljoen)
- Ten opzichte van de ramingen in de Perspectiefnota 2026 is in 2026 sprake van een eveneens lagere vergoeding rente rekening-courant bij het Rijk van bijna € 0,9 miljoen wegens een lager dan eerder geraamd saldo aan liquide middelen. Daarnaast is sprake van een beperkt hogere rentevergoeding van ruim € 0,1 miljoen voor aan medeoverheden verstrekte geldleningen. De geraamde ontvangen rente aan treasury-middelen komt daarmee in 2026 € 0,8 miljoen lager uit dan eerder geraamd.
- De rentebaten publieke taak belopen in 2026 bijna € 2,3 miljoen voordelig en worden evenals in 2025 vooral veroorzaakt door voorheen niet geraamde rentebaten van door de sectorbanken BNG en NWB naar 2026 zogenaamde 'doorgerolde' hybride leningen.
- Daarnaast wordt voor de jaren 2027-2029 totaal een voordelig renteresultaat geraamd ten opzichte van eerdere prognoses van afgerond € 0,5 miljoen. Naast een beperkt lagere rentevergoeding op de rekening-courant bij het Rijk (ruim € 0,1 miljoen) is sprake van hoger geraamde rentebaten wegens uitzettingen bij medeoverheden (afgerond € 0,3 miljoen) en toegenomen rentebaten publieke taak (ruim € 0,3 miljoen) voor Avantium.