Financiële positie

Hierna volgt een toelichting op de voorstellen in bovenstaand overzicht.

Categorie 1a - Wettelijke taken en verplichtingen

1. Hinderapp
Tot heden is vanaf de start in 2018 de Hinderapp projectmatig gefinancierd middels provinciale middelen, SPUK's en bijdragen vanuit gemeenten. Met de Hinderapp:

• kunnen inwoners van de deelnemende gemeenten kunnen digitaal hinder melden;
• hebben we inzicht in de kwaliteit van de leefomgeving voor de burgers;
• geven we invulling aan onderdelen van het Schone Lucht Akkoord en voldoen we aan afspraken met het Rijk.

Wij stellen voor om voor het continueren van de Hinderapp vanaf het jaar 2026 structureel € 155.000 per jaar beschikbaar te stellen.

2. Capaciteit mijnbouw
De taken van de provincie Groningen op het gebied van mijnbouw nemen toe. Dit betreft bijvoorbeeld taken op het gebied van zoutwinning, kleine gasvelden, ondergrondse opslag, gebiedsprocessen en de nieuwe Mijnbouwwet. Om deze taken goed te kunnen blijven vervullen dient aanvullende capaciteit beschikbaar te komen (2 fte).

Wij stellen voor om voor extra capaciteit mijnbouw structureel € 213.000 per jaar beschikbaar te stellen vanaf het jaar 2026.

3. Projectleider leges (kostendekkendheid)
Afgesproken is om met ingang van de Begroting 2026 de opzet van de kostendekkendheid van de gehele legesverordening te herijken. Hierbij worden zowel de kosten voor het verlenen van de vergunning als de bijbehorende tarieven tegen het licht gehouden. Het idee is om hier een apart project van te maken met een externe projectleider.

Wij stellen voor om voor het realiseren van een projectleider leges voor de jaren 2026 en 2027 incidenteel € 100.000 per jaar beschikbaar te stellen

Categorie 1b - Structurele taken ook structureel begroten

1. Milieuprogramma
Na vaststelling van de nieuwe Omgevingsvisie in 2026 wordt gestart met opstellen van het nieuwe Programma Milieu (vaststelling 2027). Voor de uitvoering van het nieuwe programma zijn structureel middelen beschikbaar (€ 0,2 miljoen per jaar). Gelet op recente ontwikkelingen zijn de beschikbare middelen voor de periode 2028 en verder naar verwachting niet toereikend. Het betreft de volgende ontwikkelingen:

• Ontwikkeling van gebiedsgericht milieubeleid voor de in de Omgevingsvisie geselecteerde zes deelgebieden; Hierbij inbegrepen inventarisaties en beoordeling milieugebruiksruimte, en daaropvolgend bepaling omgevingswaarden;
• Actuele thema’s die naar verwachting onderdeel vormen van het Programma Milieu en nader onderzoek zullen vragen. Zoals Zeer Zorgwekkende Stoffen (ZZS) waaronder PFAS, omgevingsveiligheid (in relatie tot energietransitie) en gezondheid.

Wij stellen voor om voor het milieuprogramma structureel € 100.000 extra per jaar beschikbaar te stellen vanaf het jaar 2028.

2. Energieprogramma
Om uitvoering te kunnen geven aan ons energie- en klimaatbeleid zullen procesmiddelen ter beschikking moeten worden gesteld. Omdat energie inmiddels een structurele taak is behoren de middelen ook na 2027 structureel in de begroting te worden opgenomen. Deze middelen zijn nodig om uitvoering te kunnen geven aan de acties die geformuleerd staan in het Uitvoeringsprogramma Energie 2024. Het gaat dan bijvoorbeeld om het doen van onderzoek naar deelonderwerpen onder de Omgevingsvisie en het Programma Energie (bijv. groen gas, kleine wind, repowering etc.). Daarnaast gaat het om middelen ten behoeve van lobby voor waterstof, het faciliteren van samenwerking en kennisdeling met gemeenten op het gebied van warmte en kosten behorend bij de uitvoering van duurzame energieprojecten (bijv. inrichten gebiedsfondsen).

Energie is een belangrijk onderdeel van onze samenleving: voor gebouwde omgeving, landbouw, industrie en mobiliteit. Er zitten ook keerzijden aan het zijn van een energieprovincie, zoals de impact van zon en wind op de ruimte en landschap. Dit moeten we in goede banen leiden, zodat de Groninger er ook wat aan heeft. Als provincie Groningen zijn we gecommitteerd aan het Nationale Klimaatakkoord. De Nederlandse klimaatdoelen zijn vastgelegd in de nationale Klimaatwet. Behalve de klimaatdoelstellingen beschrijft de Klimaatwet ook het beleidskader rond de klimaatdoelstellingen. Om als Nederland uiterlijk in 2050 klimaatneutraal te zijn, is er een tussendoel van 55% CO2-reductie geformuleerd voor 2030. Uit de laatste Klimaat-en Energieverkenning van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) blijkt dat dit doel uit zicht is. Decentrale overheden vervullen een sleutelrol bij de uitvoering van klimaat- en energiebeleid. Onze inzet is beschreven in de Klimaatagenda (2020), het Uitvoeringsprogramma Energie (2024) en het Programma Energie (in wording).

Voor de uitvoering is daarnaast ook 15,9 fte structurele personele inzet benodigd. Sinds enkele jaren ontvangen we hiervoor geld van het Rijk (de zogenaamde CDOKE-middelen). Deze middelen mogen structureel worden ingezet, maar worden op tijdelijke basis uitgekeerd. Zowel het voortbestaan van deze regeling alsook de hoogte van het bedrag is richting de toekomst onzeker.

Wij stellen voor om voor het realiseren van het energieprogramma vanaf het jaar 2028 structureel € 800.000 per jaar beschikbaar te stellen.

3. Aanpak Duurzame Ontwikkeling
In november 2023 hebben wij de Aanpak Duurzame Ontwikkeling vastgesteld. Kern van de aanpak is minimaal te voldoen aan de duurzaamheidsdoelstellingen van de EU en het Rijk en om vanuit onze invloed te werken aan het behalen van Brede Welvaart. Middels de Aanpak Duurzame Ontwikkeling wordt invulling gegeven aan het Hoofdlijnenakkoord, waarin wordt gesteld dat duurzame ontwikkeling voor alle beleidsterreinen een belangrijk onderdeel is. Vanuit die gedachte is de Aanpak Duurzame Ontwikkeling opgesteld voor een tijdsperiode van tien jaar, omdat duurzame ontwikkeling niet in een paar jaar te behalen is. In de komende jaren wordt gewerkt aan de volgende doelen:
We nemen onze verantwoordelijkheid en werken vanuit onze invloed aan het halen van Brede Welvaart. De Sustainable Development Goals (SDG’s) dienen om daar concreet invulling aan te geven.
We halen onze eigen (sub)doelen voor duurzaamheid voor bedrijfsvoering, beleid en projecten.

Wij stellen voor om voor de Aanpak Duurzame Ontwikkeling vanaf het jaar 2028 structureel € 250.000 per jaar beschikbaar te stellen.

Categorie 2 - Aangenomen moties
N.v.t.

Categorie 3 - Voorstellen Perspectiefnota 2026 (doorgeschoven voorstellen en p.m.-posten)
N.v.t.

Categorie 4 - Uitwerking Uitvoeringsagenda

1. Herstelagenda Nij Begun
In het hoofdlijnenakkoord Mit Mekoar staat weergegeven dat het aan ons als regio, samen met het Rijk, is om een programma te ontwikkelen dat Groningen erbovenop helpt. In dit kader is de Agenda voor Herstel als onderdeel van Nij Begun opgesteld: een integrale en gebiedsgerichte aanpak met de bewoner centraal. Dit vraagt van ons als provincie dat we hier ook inzet op tonen in menskracht en ondersteuning.

Wij stellen voor om voor het realiseren van de Herstelagenda Nij Begun vanaf het jaar 2025 structureel € 125.000 per jaar beschikbaar te stellen.

Categorie 5 - Overige voorstellen
N.v.t.